რატომ ვემხრობი კვოტირებას

– თინიკო, თქვენი აზრით, რა ძირი­თადი საფუძველი შეიძლება ჰქონდეს ქალების დაბალ პოლიტიკურ მონაწი­ლეობას საქართველოში?
– ვფიქრობ, ძალიან ბევრი მიზეზი არსებობს იმისთვის, თუ რატომ არ არიან ქალები ჯეროვნად წარმოდგე­ნილი ქართულ პოლიტიკაში. წესით, ისინი უნდა იყვნენ პოლი­ტიკაში თუნდაც იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ მოსახლეობის ყველაზე დიდ ნაწილს წარმოადგენენ და მათი ხმაც უნდა იყოს დაფიქსირებული ისე, როგორც მამაკაცების.
ქალთა დაბალი პოლიტიკური მონაწილეობის მიზეზი შეიძლება იყოს გარკვეულწილად სტერეოტი­პები. ერთ-ერთი მათგანია ის, რომ საზოგადოებას აქვს წარმოდგენა, რომ პოლიტიკაში მხოლოდ ძლიერი ქალი უნდა იყოს.
პოლიტიკაში ძლიერ ქალზეა დაკვეთა, მაგრამ საბოლოო ჯამში, ის, თუ ვინ არის ძლიერი ქალი, ძალიან ფარდობითი ცნებაა და პირადად ჩემ­ზე როგორც ამომრჩეველზე, ძლიერი ქალი ნეგატიურ შთაბეჭდილებას ტოვებს და სულ მგონია, რომ ეს არის ქალი, რომელიც მაინცდამაინც უნდა ჩხუბობდეს, `დამრტყმელი“ უნდა იყოს. შესაბამისად, ალბათ სხვა ბევრი ქალიც ფიქრობს ჩემსავით და კონკრეტული არჩევანის წინაშე მდგარი ისევ „ჩვეულებრივ“ მამაკაცს ანიჭებს უპირატესობას, ვიდრე ამ „ძლიერ“ ქალს“.
მივიჩნევ, რომ ქალების პოლიტიკა­ში მცირე ჩართულობის საფუძველი არის ის, რომ მათ თავად ქალები არ ვუცხადებთ სოლიდარობას (ამის ჩემეული განმარტებაც უკვე ვახსენე). მეორე მიზეზია ის, რომ თვითონ ქალი პოლიტიკოსები უმეტესწილად ვერ ამართლებენ ჩვენს ნდობას.
ძალიან ხშირად მქონია მოლო­დინი პოლიტიკოსი ქალისგან. მი­ფიქრია, იქნებ ამან მაინც ისაუბროს ქალბატონებისთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე. თუმცა, არა! ეს ზოგა­დად, ჩვენი პოლიტიკური კულტურის პრობლემაა. მაგალითად, ერთჶერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი არის ქალის ეკონომიკური გაძლიე­რება. სამწუხაროდ, ჯერ ვერ ვნახე ქალბატონი პოლიტიკაში, რომელიც ამ საკითხზე მოახდენდა აქცენტირე­ბას: ის, რომ კანონში უნდა ძირეული ცვლილებები იყოს გატარებული ქალთა ეკონომიკური გაძლიერების კუთხით და რომ ცხოვრებაშიც უნდა დაინერგოს ეს.
ვთვლი, რომ ერთჶერთი ძალიან სერიოზული პრობლემა, რომელიც უკავშირდება ქალების არათანაბარ მონაწილეობას პოლიტიკაში, არის მამაკაცი პარტიული წევრების და­მოკიდებულება მათ მიმართ. რჩება ისეთი შთაბეჭდილება, რომ ისინი არ აძლევნ გასაქანს. რა საკვირველია, ამას განზოგადებით არ ვამბობ ყველა პარტიასა და ყველა მამაკაცზე.
– თინიკო, მოდით ვისაუბროთ თქვენს გამოცდილებაზე. ერთჶერთი ქალი კანდიდატი იყავით თვითმ­მართველობის არჩევნებზე, რომელიც მმართველმა პარტიამ წარადგინა. რა გამოცდილება შეგძინათ ამ პროცესში ჩართულობამ?
– მინდა აღვნიშნო, რომ ამჟამად უმეტესწილად ქალის მონაწილეობა უფრო არის გარკვეული ვალდე­ბულება, ან ფანდი ამომრჩევლის მიმართ. ის, რომ რეალურად სჭირდე­ბათ კონკრეტული ქალი კანდიდატი პოლიტიკაში, ეს მე ვერ ვიგრძენი. ჩემი დაკვირვებით, ქალბატონების რიგი­თობას პარტიულ სიაშიც მხოლოდ მამაკაცები წყვეტენ.
ჩემი აზრით, მამაკაცები უფრო სოლიდარულები არიან მამაკაცების მიმართ, ვიდრე ქალები. შესაბამისად, სიებიც დგება ისე, რომ უფრო მეტად მამაკაცი კანდიდატი გადმოდის წინა­პლანზე. არ ვიცი, ამის მიზეზი, ჩემს შემთხვევაში, ალბათ, ჩემი დამოკიდე­ბულებაც იყო: ვთვლიდი, რომ თუ ვერ გრძნობენ ჩემს რეალურ საჭიროებას, არ ღირს ამაზე მათთან კამათი.
მე ვარ ერთჶერთი, რომელიც ზო­გადად კვოტირებას არ ვუჭერდი მხარს და ვთვლიდი, რომ ქალი უნდა მოვიდეს პოლიტიკაში საკუთარი პო­ლიტიკური მზაობიდან გამომდინარე, მაშინ, როდესაც ის იქნება მზად ამ გამოწვევისათვის. თუმცა, საკითხზე მეტი ფიქრისა და განსჯის შედეგად შთაბეჭდილება მრჩება, რომ კვო­ტირება აუცილებელია, სხვაგვარად, ჩვენ ვერ „ვაიძულებთ“ მამაკაცებს, მეტი ქალი დაუშვან პოლიტიკაში.
– ანუ ბევრი პოლიტიკოსი თუ ექს­პერტი აღიარებს, რომ კვოტირება, როგორც ერთგვარი ქირურგიული ჩა­რევა პროცესში მართალია ხელოვნუ­რია, მაგრამ აუცილებელი იძულებითი ნაბიჯია გარემოს გასაჯანსაღებლად. ეთანხმებით?
– მე იმ აზრზე ვიყავი, რომ ჩარევა არ მეჩვენებოდა საჭიროდ: ქალი პოლიტიკაში უნდა თავად დაინახოს ამომრჩეველმა. რომ ქალს შესწევს უნარი დაამტკიცოს, რომ ის არის თა­ნასწორი ამ პროცესში და სამადლოდ სადმე ჩასმა არ უნდა დასჭირდეს. თუმცა ახლა ასე აღარ ვფიქრობ და კვოტირებას ვემხრობი. და აი, რატომ:
მაშინ, როცა ჩვენს პოლიტიკურ არენაზე კონკრეტული ადამიანები წყვეტენ ვინ სად იყოს, მაღალია მანი­პულაცია და დაბალია პოლიტიკური კულტურა, და ამასთან, ამომრჩეველს მხოლოდ ზედაპირული დასკვნის საშუალება ეძლევა, ამ შემთხვევაში, უფრო უპრიანი იქნება კვოტირების სისტემის შემოღება. აუცილებე­ლია კვოტირება და ეს დაეხმარება ქალებს, რომ უფრო აქტიურად იყვნენ წარმოდგენილნი ქართულ პოლიტიკაში.
– თინიკო, როგორია თქვენი რჩევა ქალი კანდიდატების მიმართ, რომლე­ბსაც აქვთ სურვილი მიიღონ მონაწი­ლეობა არჩევნებში. დაახლოებით წელიწადნახევარში ჩვენ გვექნება საპარლამენტო არჩევნები და თა­ნასწორობის დისკუსია უფრო აქტიუ­რი ხდება სახელისუფლებო წრეებშიც. ვიცით, რომ პარლამენტიც და პრეზი­დენტიც მხარს უჭერენ ამ საკითხებს.
– რაიმე კონკრეტული რჩევის მიცე­მა არ შემიძლია. უბრალოდ ვთვლი, რომ ქალი მართლა უნდა იყოს დარწ­მუნებული, რომ პოლიტიკაში მიდის იმისთვის, რომ რაღაც აქვს სათქმელი, გასაკეთებელი და იმისთვის, რომ ქა­ლების და ბავშვების ცხოვრება იყოს უკეთესობისკენ შეცვლილი ჩვენს ქვეყანაში.
ჩემთვის, მაგალითად, ეს საკითხი ერთჶერთი ამოსავალი წერტილია. თუმცა, არის სხვა საკითხებიც, სადაც შეიძლება ქალი აქტიურად ჩაერიოს და მოაგვაროს კიდეც. ძირითადად ქალი უნდა წავი­დეს პოლიტიკაში იმისთვის, რომ გაახმოვანოს მის უკან მდგარი ქა­ლებისა და ბავშვების პრობლემები. შესაბამისად, მე ვისურვებდი ქალი კანდიდატები კარგად დაფიქრებუ­ლიყვნენ როდესაც ისინი იღებენ ამ გადაწყვეტილებას, ანდა აქვთ შეთა­ვაზება: რამდენად მზად არიან ისინი საქმის გასაკეთებლად და პასუხის­მგებლობების ასაღებად, რასაც ქვია პოლიტიკაში წასვლა. პოლიტიკაში წასვლა არ უნდა იყოს პრესტიჟის და კომფორტის მოლოდინი.
მე ვფიქრობ, რომ ეს არის დიდი პასუხისმგებლობა. თუმცა აუცილე­ბელი არ არის მარტო პოლიტიკაში წასვლით გააკეთო ეს, კულუარები­დანაც არის შესაძლებელი ძალიან ბევრი რამის შეცვლა გარშემომყოფი ადამიანებისთვის. პირველ რიგში, ძალიან ბევრია შესაცვლელი ჩვენს დამოკიდებუ­ლებებში. ქალზე ბევრი რამეა და­მოკიდებული თავისი ქცევებიდან და სტერეოტიპებიდან გამომდინარე და არ შემიძლია რომ არ ვთქვა: ვისურვებდი ბევრ განათლებულ ქალს საქართველოში, თუნდაც მან ვერ მოახერხოს დასაქმება, ის თვი­თრეალიზაციას საკუთარ შვილებში მაინც მოახერხებს და ასეთი ქალები აღზრდიან განათლებულ შვილებს. ამ მხრივ, ძალიან სერიოზული დეფიცი­ტი გვაქვს საქართველოში.

ინტერვიუ მომზადებულია ქალთა პოლიტიკური ისტორიების ფარ­გლებში თელავის გენდერის მედია ცენტრის მიერ `ჟურნალისტთა ქსელი გენდერული თანასწორობისათვის პროექტის ფარგლებში“.