თაროზე შემოდებული უნივერსიტეტის დიპლომი
ყოველწლიურად დაახლოებით 30 000 სტუდენტი ეუფლება უმაღლეს განათლებას. პროფესიულ განათლებას კი, დაახლოებით 30-ჯერ ნაკლები ადამიანი იღებს.
შრომის ბაზარზე იურისტების, ეკონომისტების, ფინანსისტებისა და სხვა პროფესიების მქონე პირების ჭარბი რაოდენობაა, მაგრამ, მაგალითად, დურგლის, ვეტერინარის, ელექტროშემდუღებლისა და სხვა მსგავსი პროფესიიის მოქალაქეები უკვე სანთლით საძებრები არიან.
2015 წელს პროფესიული განათლება საქართველს მასშტაბით მხოლოდ 839-მა მოქალაქემ მიიღო. კახეთში ეს მაჩვენებელი სამასს ოდნავ აჭარბებს. ქართული მხატვრული ფილმი ,,უდიპლომო სასიძო საბჭოთა პერიოდის საქართველოში გადაიღეს, მაგრამ უმაღლესი განათლების სასიცოცხლოდ აუცილებლობის მენტალიტეტს დღესაც ღრმად აქვს გამჯდარი ფესვები. „ჩემს შვილს უნდა ჰქონდეს დიპლომი“ – ეს არის მთავარი მიზეზი, რის გამოც დაახლოებით 30 000-ზე მეტი მშობელი ერთ სიცოცხლეს ამთავრებს, როდესაც აბიტურიენტი შვილი ეროვნულ გამოცდას აბარებს. მშობელს ერთი მიზანი ამოძრავებს, რომ მისი შვილი, განაცხადში ჩამოთვლილი 20 ფაკულტეტიდან, რომელიმე საგანმანათლებლო პროგრამის სტუდენტი გახდეს. საქართველოს უნივერსიტეტებში ასე აბარებენ და წარჩინებით თუ წარუმატებლად მაინც ამთავერებენ უმალეს სასწავლებელს, მაგისტრის აკადემიური ხარისხის მფლობელებიც ხდებიან, მაგრამ შემდეგ, ხშირ შემთხვევაში, მწარე რეალობის წინაშე აღმოჩნდებიან. დამსაქმებელთა უმრავლესობას სულაც არ სჭირდება იმ რაოდენობის უმაღლესი განათლების მქონე კადრი, რასაც სასწავლებლები უშვებენ, თუმცა საქართველოში არიან ადამიანები, რომლებმაც მენტალიტეტი დაანგრიეს.
43 წლის თელაველმა ვანო შაშვიაშვილმა საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი 1993 წელს დაამთავრა. შრომის ბაზარზე ადგილის დამკვიდრება გაუჭირდა, ამიტომ წითელი დიპლომი თაროზე შემოდო და ოქრომჭედლობა დაიწყო. მალევე დურგლის პროფესიას მიჰყო ხელი და ავეჯის საამქოროც გახსნა. ვანო ამბობს, რომ ბიზნესის გასაფართოებლად სჭირდებოდა პროფესიული განათლებას მიღება, რის გამოც ჩააბარა თელავის კოლეჯ „პრესტიჟში“.
ის ირწმუნება, რომ მიღებული თეორიული და პრაქტიკული ცოდნა საქმიანობის წარმართვაში დაეხმარა. 43 წლის დურგალი პროფესიულ კოლეჯში ვეტრინარული მომსახურების სპეციალიტის ცოდნასაც ეუფლება და სამომავლოდ თელავში კლინიკის გახსნასაც გეგმავს.
„კაბინეტში, კომპიუტერთან ჯდომას ხელობა მერჩივნა, რადგან მაქვს გაცილებით დიდი შემოსავალი. ავეჯის დამზადება დაწყებული მქონდა, მაგრამ ამ საქმეში საჭირო იყო ხის დეტალების გამოყენება. დადგა საჭიროება, რომ კოლეჯში ჩამებარებინა. ჩემი საწარმოს გვერდით არის საამქრო და შემეძლო იქ მომუშავე ბიჭებისგანაც მესწავლა ხეზე მუშაობა. კოლეჯში თეორია, ხის ჯიშები, თვისებები, იარაღების გამოყენება შემასწავლეს. ეს ცოდნა დამეხმარა ძალიან ბევრ საკითხში, მაგალითად, როგორ გამეკეთებინა საწოლის ჩუქურთმები. ყველაფერს ვაკეთებ საძინებლიდან დაწყებული სამზარეულოთი დამთავრებული. ჩვენ ვამზადებთ ლამინირებულ ,,დეესპეს“, რომელსაც სჭირდება ხის ფრაგმენტები. კლიენტს არ ვუშვებთ სხვაგან. ამ ცეხში კეთდება ყველაფერი. ამის გარდა, ვსწავლობ ვეტერინარულზე. ძალიან მიყვარს ნადირობა. ამჯამად მყავს ხუთი ძაღლი, რომლის მოვლა თელავში გახდა პრობლემა. თბილისში დამყავს სამკურნალოდ, ამიტომ ვცდილობ, თავად ვისწავლო ეს პროფესია. მინდა, რომ კლინიკა გავხსნა“, – ამბობს ვანო შაშვიაშვილი.
არჩილ ხუტუაშვილია კი, პროფესიით ისტორიკოსია. ის თელავის რაიონის სოფელ ფშაველში ისტორიის მასწავლებლად მუშაობს, მაგრამ ამბობს, რომ დადგება დრო, როდესაც სკოლას დატოვებს. არჩილს უცხოური ჯიშების მეფრინველეობის ფერმა აქვს.
სუმატრასა, ავსტრალოპისა და ჩინური ჯიშის ქათმები, ფრანგული მუშკის იხვი, იტალიური და ჩინური ბატი, ფარშევანგი ჶ ფემაში მსოფლიოში ცნობილ და საუცხოო ჯიშის შინაური ფრინველები იყრიან თავს.
ფშაველმა ისტორიკოსმა ფრინეველების მოშენება ჯერ კიდევ ბავშვობიდან დაიწყო, თუმცა ვერ წარმოიდგენდა, რომ მისი ჰობი ბიზნესსაქმიანობად იქცეოდა. მეურნეობა პროფესიულ კოლეჯ „პრესტიჟში“ ვეტერინარული მომსხაურების ცოდნის დაუფლების შემდეგ განავითარა.
„ოთხი წლის წინ მყავდა კარგი ჯიშის ფრინველები, რომლებიც გარკვეულმა დაავადებამ დამიხოცა. არ ვიცოდი როგორ უნდა განმეხორციელებინა პრევენცია. აფრიკული ცრუ ჭირი, რომელიც ფართოდ შემოდის საქართველოში, მას სჭირდება გაზაფხულსა და შემოდგომაზე ანუ ექვსთვიანი ინტერვალით, ფაშვჶვაქცინით დამუშავება. გადავწყვიტე, რომ ჩამებარებინა კოლეჯში. ფრინველებში არის გავრცელებული სიცოცხლის საფრთხის შემცველი დაავადებები. მე შევისწავლე მათი პრევენცია.
გარდა ამისა, ბიზნეს-დაგეგმარებაში სერიოზული ცოდნა შევიძინე. მასწავლეს ბაზრის მოკვლევა, ბიზნესის განვითარების გზები, რა არის მომგებიანი, სად შეიძლება გავიტანო პროდუქცია. ამის შემდეგ პროდუქციას ინტერნეტით ვყიდი. ჯერჯერობით ჩემი საქმიანობა ჩამოყალიბების პროცესშია და ვფიქრობ, რომ მძლავრ ბიზნესადაც ვაქციო. ახლაც მაქვს შემოსავლის წყარო და საკამოდ ძვირად ღირებული ფრინველები მყავს“, – აღნიშნავს არჩილ ხუტუაშვილი.
დაახლოებით კიდევ რამდენიმე ათეული წელია საჭირო, რომ „დიპლომოანი სასიძოების“ აუცილებლობის მენტალიტეტი საქართველოში დაინგრეს. პროფესიული განათლების პოპულარიზაციისათვის მთავრობა რიგ ღონისძიებებს ატარებს, მაგრამ სპეციალისტები აუცილებელ ფაქტორად მიიჩნევენ უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების შემცირებას. ისინი ფიქრობენ, რომ მძაფრი კონკურენციის პირობებში საშუალო განათლების მქონე პირები პროფესიულ განათლებას დაეუფლებიან.
ბიბერახი – თელავის პარტნიორობის კომიტეტი ახორციელებს მასშტაბურ საგანმანათლებლო პროგრამას. პროექტის ფინანსურ მხარდაჭერას უზრუნველყოფს GIZ გერმანიის ტექნიკური თანამშრომლობის ფონდი, ,,კავკასიის ქალაქთა ქსელის მცირებიუჯეტიანი პროექტების ფარგლებში გერმანიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სამინისტრო.
მხარდამჭერები: მეცნიერების და განათლების სამინისტრო, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო , შრომის, ჯანმრთელობის და სოციალური დაცვის სამინისტრო. სკოლები, რესურს ცენტრები, უნივერსიტეტი და პროფესიული კოლეჯები, არასამთავრობო სექტორი, სამთავრობო წარმომადგენლობა (გუბერნია და თელავის, ახმეტის, გურჯაანისა და ყვარლის მუნიციპალიტეტები და საკრებულოები) და რეგიონის ბიზნესის ფართო სპექტრი. თელავი გამოფენის მასპინძელია. პროექტები 2004 წლიდან დაიწყო: თელავის რუკა, პირველი მუსიკალური სკოლის აღდგენა, საბაკალავრო სასწავლო პროგრამა – პროექტის მენეჯმენტი (სამშენებლო და მცირე ბიზნესის მენეჯმენტი), საყოფაცხოვრებო ნარჩენები/დასუფთავება და პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის გაუმჯობესება.
