უმუშევარი ბევრი, კვალიფიციური ნაკლები
შრომის ბაზარზე ერთ-ერთ ძირითად პრობლემად კერძო სექტორისათვის სასურველი, კვალიფიციური კადრის მოძიება რჩება. პროფესიონალი კადრების სიმცირე ყველა სფეროში იგრძნობა.
იცვლება სტანდარტები და დასაქმების ბაზრის მოთხოვნები. ადგილობრივი კადრის და, ზოგადად, დასაქმების საკითხი საკმაოდ რთულად დგას და მის სიმწვავეს ბევრი ფაქტორი განაპირობებს – დაწყებული ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემებიდან, დასრულებული სტუდენტის მიერ უნივერსიტეტში მიღებული პროფესიული უნარჩვევების ხარისხით – უნივერსიტეტი ვალდებულია, სტუდენტს მისცეს შესაბამისი განათლება, ასევე, მთავარია თავად სტუდენტის ფაქტორი, მისი მზაობა, გაიღრმავოს ცოდნა, ისწავლოს არა დიპლომის ასაღებად, არამედ იმისთვის, რომ შეძლოს თვითრეალიზება. რა სურს დამსაქმებელს, როგორ აღიქვამს ადგილობრივ კადრების მომზადების დონეს და რა მოთხოვნები აქვთ მათ, ჩვენი სტატიიდან შეიტყობთ.
ჩვენი რესპონდენტების განცხადებით, პრობლემა პროფესიული სასწავლებლების ნაკლებობით არის გამოწვეული. მათივე განმარტებით, არც მოქმედი სასწავლებლები არიან ორიენტირებული ბაზარზე არსებულ მოთხოვნაზე.
ბიზნესმენი შოთა დემინაშვილი თელავში სასტუმროების ქსელის მეპატრონეა. იგი ჩვენთან საუბარში აცხადებს, რომ ადგილობრივი კადრი მეტ-ნაკლებად აკმაყოფილებს მისი, როგორც დამსაქმებლის, მოთხოვნებს:
,,მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი მოთხოვნები არ არის ძალიან მკაცრი, მეტ-ნაკლებად კმაყოფილი ვარ ადგილობრივი კადრის პროფესიონალიზმით, თუმცა ვიტყვი, რომ გააჩნია ვაკანტურ ადგილსაც. მოთხოვნები სხვა კომპანიების მოთხოვნებისგან არ განსხვავდება, მაგალითად, ადმინისტრატორი უნდა ფლობდეს უცხო ენებს (ინგლუსურს, რუსულს) და კომპიუტერულ პროგრამებს. გარეგნობა უნდა უწყობდეს ხელს. მინდა გითხრათ, რომ ადგილობრივად ჭირს ისეთი კადრის მოძიება, რომელმაც იცის უცხო ენები, უმეტეს შემთხვევაში გვიწევს მათი გადამზადება და საჭირო უნარ-ჩვევების გამომუშავების სწავლება. კადრების გადამზადება ჩვენთან სამსახურში მიღების შემდეგ ერთი თვის განმავლობაში ხდება. ვისურვებდი განათლების უფრო მაღალ დონეს“, – აღნიშნავს შოთა დემინაშვილი.
ბიზნესმენი ამბობს, რომ კადრების შერჩევისა და გასაუბრების ეტაპს უშუალოდ ესწრება, რადგან კადრს, რომელსაც ასაქმებს, უნდა გააჩნდეს შესაბამისი უნარები და კომპეტენცია:
,,დამსაქმებელს სურს, რომ მის მიერ შერჩეული კადრი იყოს პასუხიმგებლიანი და გულისყურით ეკიდებოდეს დაკისრებულ მოვალეობას, ამიტომ პირადად ვესწრები კადრის შერჩევის პროცესს. როგორც კი ჩნდება
შრომის ბაზარზე ერთ-ერთ ძირითად პრობლემად კერძო სექტორისათვის სასურველი, კვალიფიციური კადრის მოძიება რჩება. პროფესიონალი კადრების სიმცირე ყველა სფეროში იგრძნობა. ჩვენთან ვაკანტური ადგილი, მაშინვე ვაცხადებთ და, შემოსული რეზიუმეების მიხედვით, ვატარებთ გასაუბრებას რამდენიმე ეტაპად,“ – აცხადებს ბიზნესმენი.
40 წლის ნინო სამყურაშვილი მიიჩნევს, რომ მცირე და საშუალო ბიზნესის წარმომადგენლებს არ ყოფნით ფინანსური რუსურსი იმისათვის, რომ არსებული კადრები საკუთარი სახსრებით გადაამზადონ:
,,მცირე და საშუალო ბიზნესის წარმომადგენლები მაღალკვალიფიციურ, გამოცდილ კადრს მაღალ ანაზღაურებას ვერ სთავაზობენ, ამიტომ აქცენტს გამოუცდელ კადრებზე აკეთებენ, რომელიც იაფი მუშახელია. ჩემს თავზე შემიძლია ვთქვა, რომ მაქვს რამდენიმეწლიანი მუშაობის გამოცდილება, მაგრამ სამსახურს ვერ ვშოულობ, რადგან ანაზღაურება, რომელსაც მთავაზობენ 300 ლარია, რაც შესაბამისი არ არის ჩემს სამუშაო გამოცდილებასთან. მეწარმეებისთვის სირთულეს წარმოადგენს სამუშაოს მაძიებლის ცოდნის დონის შეფასებაც. თუ ენა იცი და კომპიუტერი შესაძლოა, დამსაქმებელმა მიღოს გადაწყვეტილება და დაასაქმოს ის ადამიანი, ვიდრე, ვთქვათ, მე, გამოცდილი კადრი. შედეგი არის ის, რომ იგი იაფი მუშახელია და საქმესაც საშუალოდ უძღვება. კადრი, რომელსაც აქვს გამოცდილება, სამსახურის გარეშე რჩება. მიმაჩნია, რომ უმუშევრობის მოგვარებაზე სახელმწიფომ უნდა გაატაროს სწორი პოლიტიკა და მოახდინოს საკითხის გადაჭრის გზების ძიება. ადგილობრივების უმეტესობა, ახალგაზრდები არ ჩერდებიან სოფლებში და მიდიან თბილისში სამსახურის საშოვნელად, თუმცა საბოლოოდ უმუშევრები რჩებიან.
ბიზნესის სფეროს მსგავსად ფიქრობენ არასამთავრობო სექტორში. ,,ბუნების მოყვარულთა საზოგადოების დირექტორ კახა სუხიტაშვილს მიაჩნია, რომ რეგიონში, თელავის სახელწიფო უნივერსიტეტმა უნდა დაიკავოს წამყვანი როლი ადგილობრივი კადრების მომზადებაში. მიაჩნია, რომ პროგრესულად მოაზროვნე ახალგზრდები რეგიონს, პესპექტივების არ არსებობის გამო, ტოვებენ:
,,იმისათვის რომ ადამიანი პროფესიონალი იყოს თავის საქმეში, პირველ რიგში, უნდა უყვარდეს ის საქმე, რასაც სწავლობს და შემდგომში, რასაც აკეთებს. საჭიროა დაუღალავი შრომისმოყვარეობა, თვითგანვითარებაზე ზრუნვა და იმ უნარჩვევების ცოდნა, რაც საჭიროა 21-ე საუკუნის ადამიანისათვის. ჩემი აზრით, პროფესიონალიზმისთვის მარტო ცოდნა არ კმარა”, – აცხადებს კახა სუხიტაშვილი.
ჩვენს კითხვაზე, როგორც დამსაქმებელს, უჭირს თუ არა ადგილობირივი კადრების შერჩევა, იგი, ამ კუთხით არსებულ მდგომარებას აფასებს, როგორც მძიმე სიტუაციას:
,,დღეს თელავი ინტელექტუალურ კრიზისშია, აქტიური და პროგრესულად მოაზროვნე ადამიანების დიდი ნაწილი ტოვებს ქალაქს. ხილული პერსპექტივის არარსებობის გამო, სამწუხაროდ, თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტიც ვერ დგას მოწოდების სიმაღლეზე, თუმცა შეინიშნება უფრო აქტიური ახალგაზრდების მოდინება უნივერსიტეტიდან. ამ ეტაპზე სიტუაცია შეიძლება, შეფასდეს, როგორც მძიმე.
რაც შეეხება კადრების შერჩევას, განსაკუთრებული სტანდარტი არ მაქვს, პირადად ვაწარმოებ გასაუბრებას. ჩემი მოთხოვნა შემდეგია: მოტივაცია, განვითარების სურვილი და, რაც შეიძლება, ნაკლები სტერეოტიპები და კლიშეები, თავისუფალი აზროვნების ადამიანებს ვანიჭებ უპირატესობას. მიმაჩნია, რომ თელავის სახელწიფო უნივერსიტეტმა უნდა დაიკავოს წამყვანი როლი ადგილობრივი კადრების მომზადებაში. რაც შეეხება გადამზადების კურსებს ჩემს სფეროში ასეთების ნაკლებობა არ არის, მთავარია, გარემოსდაცვითი საკითხები გახდეს პრიორიტეტული და ახალგაზრდობაც გააქტიურდება,“ – აცხადებს სუხიტაშვილი.
28 წლის მერიკო ირემაშვილი მიიჩნევს, რომ თვალში საცემია კვალიფიციური კადრის ნაკლებობა. მისი აზრით, ადამიანი სასკოლო ასაკში უნდა ყალიბდებოდეს, რა სურს და უნივერსიტეტში და შემდეგ წლებშიც ორიენტირებული იყოს ცოდნის გაღრმავებაზე. მისივე განცხადებით, თანამშრომლის შერჩევისას დამსაქმებელმა უნდა მოიპოვოს კანდიდატის შესახებ ინფორმაცია, რომელიც მისი დასაქმების თაობაზე გადაწყვეტილების მისაღებად ესაჭიროება:
,,მიმაჩნია, რომ ადგილობრივი კადრი აუცილებლად დასაქმდება, თუ მას ექნება შესაბამისი ცოდნა და უნარ-ჩვევები, რასაც კონკრეტული დამსაქმებელი ითხოვს. ჩემს მაგალითზე შემიძლია, გითხრათ, რომ კმაყოფილი ვარ ჩემი სამსახურით, ვმუშაობ ერთ-ერთ კერძო დაწესებულებაში, მაქვს სამუშაოს შესაბამისი ანაზღაურება. როდესაც დამატებით ვმუშაობ, მაქვს ცალკე ანაზღაურება, ასევე, მუდმივად გავდივარ კვალიფიკაციის ასამაღლებელ კურსებს, რაც მეხმარება პროფესიული უნარ-ჩვევების გამომუშავებაში”.
ბიბერახი – თელავის პარტნიორობის კომიტეტი ახორციელებს მასშტაბურ საგანმანათლებლო პროგრამას. პროექტის ფინანსურ მხარდაჭერას უზრუნველყოფს GIZ გერმანიის ტექნიკური თანამშრომლობის ფონდი, ,,კავკასიის ქალაქთა ქსელის მცირებიუჯეტიანი პროექტების ფარგლებში გერმანიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სამინისტრო.
მხარდამჭერები: მეცნიერების და განათლების სამინისტრო, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო , შრომის, ჯანმრთელობის და სოციალური დაცვის სამინისტრო. სკოლები, რესურს ცენტრები, უნივერსიტეტი და პროფესიული კოლეჯები, არასამთავრობო სექტორი, სამთავრობო წარმომადგენლობა (გუბერნია და თელავის, ახმეტის, გურჯაანისა და ყვარლის მუნიციპალიტეტები და საკრებულოები) და რეგიონის ბიზნესის ფართო სპექტრი. თელავი გამოფენის მასპინძელია. პროექტები 2004 წლიდან დაიწყო: თელავის რუკა, პირველი მუსიკალური სკოლის აღდგენა, საბაკალავრო სასწავლო პროგრამა – პროექტის მენეჯმენტი (სამშენებლო და მცირე ბიზნესის მენეჯმენტი), საყოფაცხოვრებო ნარჩენები/დასუფთავება და პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამის გაუმჯობესება.
