თესაუს პროფესორთა ნაწილი რექტორის მხრიდან განხორციელებულ წნეხზე საუბრობს
თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორები რექტორის მხრიდან მათ მიმართ განხორციელებულ წნეხზე საუბრობენ და არსებული სისტემის შეცვლას მოითხოვენ. აკადემიური საბჭოს დადგენილებით, თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტში პროფესორ-მასწავლებელთა მუშაობა ტაბელური სისტემით აღრიცხვას დაექვემდებარა.
აკადემიური საბჭოს ეს დადგენილება ვრცელდება მხოლოდ იმ პროფესორ მასწავლებლებზე, რომლებმაც 2014 წლის სექტემბერში დაიკავეს აკადემიური თანამდებობა. აკადემიური საბჭოს დადგენილების გარდა პროფესორის საქმიანობას არეგულირებს დებულება აკადემიური პერსონალის სამსახურში მიღების ერთიანი წესის შესახებ, რომლის მიხედვითაც პროფესორი ვალდებულია, უნივერსიტეტში შრომითი ურთიერთობის დროს იმყოფებოდეს მინიმუმ სამი სამუშაო დღის განმავლობაში, ხოლო ასოცირებული და ასისტენტ-პროფესორებისათვის უმაღლეს სასწავლებელში საქმიანობა 4 დღით განისაზღვრება.
თესაუს პროფესორ ელიზბარ ელიზბარაშვილს, ორშაბათს მხოლოდ ერთი ლექცია აქვს და 11 საათზე ეწყება, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ის იძულებულია უმაღლეს სასწავლებელში დილის 9 საათისათვის იყოს და 15 საათზე დაასრულოს მუშაობა.
ელიზბარაშვილი ყოველ სრულ საათზე თავის ყოფნას სპეციალურ ცხრილში ხელმოწერის მეშვეობით ადასტურებს. იგი განმარატავს, რომ ტაბელური სისტემით აღრიცხვა ზღუდავს უმაღლესი განათლების კანონით მინიჭებულ უფლებას, პროფესორმა, ჩარევის გარეშე, დამოუკიდებლად დაგეგმოს თავისი შრომის გრაფიკი:
,,უმაღლესი განათლების შესახებ კანონის გარდა ტაბელური სისტემით პროფესორთა აღრიცხვა უგულებელყოფს დადებული ხელშეკრულების პირობებს. ხელშეკრულების მიხედვით, დაქირავებული ვალდებულია, უნივერსიტეტში იმყოფებოდეს მინიმუმ სამი სამუშაო დღის განმავლობაში, მაგრამ აქ არ წერია კონკრეტული საათები. რომ 9 საათიდან 15 საათამდეა. აქვე აწერია, რომ დაქირავებულის სამუშაო რეჟიმი განისაზღვრება სასწავლო ცხრილის შესაბამისად” – აღნიშნავს პროფესორი ელიზბარ ელიზბარაშვილი.
პროფესორები ყოველ საათში ერთხელ ხელმოწერას მხოლოდ ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტზე აფიქსირებენ, ხოლო განათლების მეცნიერებათა, ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა და სოციალურ მეცნიერებათა, ბიზნესისა და სამართლის ფაკულტეტებზე პროფესორ მასწავლებლების საათობრივი აღრიცხვა არ მიმდინარეობს. ისინი დღეში მხოლოდ ორჯერ აწერენ ხელს სპეციალურ ცხრილში, რომლის მეშვეობით ისინი ადასტურებენ უმაღლეს სასწავლებელში ყოფნის ფაქტს.
ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის პროფესორს ქეთევან გიგაშვილს მიაჩნია, რომ ტაბელური სისტემით პროფესორჶმასწავლებელთა აღრიცხვა უხეშად ზღუდავს აკადემიურ თავისუფლებას და აღნიშნავს, რომ უნივერსიტეტის პირველ პირს ამ სიახლის დანერგვის შესახებ აკადემიური პერსონალისთვის შესაბამისი ინფორმაცია არ მიუწვდია.
„ჩვენ რეგიონული სასწავლო-სამეცნიერო უნივერსიტეტი ვართ, სამეცნიერო ცენტრი კი თბილისშია. პროფესორს მუდმივად სჭირდება თბილისთან კონტაქტი – არქივებსა და სამეცნიერო ბიბლიოთეკებში მუშაობა, მონაცემთა ბაზების მოძიება, ექსპერიმენტულ კვლევებში ჩართვა, კონტაქტები ცნობილ მეცნიერებთან და ა.შ. კათედრაზე მჯდომი პროფესორი, სადაც მას ელემენტარული პირობებიც კი არ აქვს (მაგიდა, კომპიუტერი), რა კვლევებს ჩაატარებს? როგორ გაიზრდება ის, როგორც მკვლევარი? უმაღლესი განათლების შესახებ კანონის მიხედვით, უმაღლესი სასწავლო დაწესებულება უნდა ზრუნავდეს პერსონალის კვალიფიკაციის ამაღლებაზე, პროფესიულ ზრდაზე, მისი პირობების გაუმჯობესებაზე და არ უნდა შეზღუდოს მისი აკადემიური თავისუფლება. ჩვენი ხელმძღვანელობა კი, არ ზრუნავს ამაზე, არამედ პირიქით პროფესორს ართმევს კანონით მინიჭებულ უფლებას, დამოუკიდებლად განახორციელოს სწავლება“, – აღნიშნავს გიგაშვილი.
გიგაშვილი ამ რეგულაციების დადგენის სავარაუდო მიზნებზეც საუბრობს. პროფესორის აზრით, საბიუჯეტო სახსრების ნაკლებობის გამო, ხელმძღვანელობის ერთჶერთი მიზანია, ერთი მხრივ, მათთვის მიუღებელი და არასასურველი პროფესორების უნივერსიტეტიდან განთავისუფლება და, მეორე მხრივ, მათთვის მეცნიერულ წინასვლაში ხელის შეშლა.
პროფესორი იმისაც აცხადებს, რომ აკადემიური პერსონალის რამდენიმე წარმომადგენელმა მასთან პირად საუბარში სამეცნიერო საქმიანობისა და კვლევითი მუშაობის ამ პირობებში შეუძლებლობის შესახებ აღნიშნა.
„ეს არის პირდაპირი წნეხი პროფესორზე. შენ მას განუსაზღვრავ სასწავლო გრაფიკს. მე ვიცი, როდის რა უნდა ვაკეთო. სხვა უნივერსიტეტებში მსგავსი შეზღუდვები არ არსებობს“, – განმარტავს ქეთევან გიგაშვილი.
ქეთევან გიგაშვილისგან განსხვავებით, აგრარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ასოცირებული პროფესორი გიული ანდრონიკაშვილი მიიჩნევს, რომ აკადემიური პერსონალისთვის დაწესებული ახალი რეგულაცია აკადემიურ თავისუფლებას არ ზღუდავს. ანდრონიკაშვილი ეთანხმება იმ აზრს, რომ პროფესორი უნივერსიტეტში უნდა იმყოფებოდეს ცხრიდან სამ საათამდე, მაგრამ მისთვის კატეგორიულად მიუღებელია აკადემიური პერსონალის ყოველ საათში ერთხელ აღრიცხვა, რომელიც მიმდინარეობს ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტზე. ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანის, პროფესორ ნინო კოჭლოშვილის აზრით, ტაბელური სისტემით პროფესორთა აღრიცხვა უზრუნველყოფს პროფესორჶმასწავლებელსა და სტუდენტს შორის უფრო მჭიდრო და ეფექტურ კონტაქტს.
პროფესორი არ ეთანხმება იმ მოსაზრებას, რომ აკადემიური საბჭოს დადგენილება პროფესორების სამეცნიერო საქმიანობისთვის ხელისშემშლელი ფაქტორია. კოჭლოშვილი განმარტავს, რომ სამეცნიერო საქმიანობის ხელშეწყობის მიზნით აკადემიური პერსონალისთვის განსაზღვრულია სამეცნიერო მივლინება.
„ახალი სისტემის შემოღება არ მიმაჩნია პროფესორებისათვის ხელისშემშლელ ფაქტორად. როდესაც სტუდენტები მუშაობენ საბაკალავრო ან სამაგისტრო ნაშრომზე, ამზადებენ სამეცნიერო საკონფერენციო თემას და მათ სურთ თავიანთ ხელმძღვანელთან შეხვედრა. ყოფილა უამრავი შემთხვევა, როდესაც სტუდენტი ეძებს პროფესორს და ვერ პოულობს“, – აღნიშნავს ნინო კოჭლოშვილი.
პროფესორებისათვის ახალი რეგულაციების დაწესებაში აგრარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანი, ასოცირებული პროფესორი მანანა კევლიშვილიც პრობლემას ვერ ხედავს, თუმცა ის ფიქრობს, რომ ამ საათობრივი რეჟიმის პირობებში თესაუს აკადემიური პერსონალი სხვა უმაღლეს სასწავლებელში აკადემიურ თანამდებობას ვერ დაიკავებს.
თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორი ავთანდილ ღელაღუტაშვილი გადაჭარბებულად და გაზვიადებულად მიიჩნევს იმ მოსაზრებას, რომ აკადემიური საბჭოს დადგენილება ზეწოლას ახდენს პროფესორის სამეცნიერო საქმიანობაზე. რექტორის განმარტებით, აღნიშნული რეგულაციის დაწესების მიზანია სწავლების ხარისხის კიდევ უფრო ამაღლება.
„პროფესორს მაშინ ეზღუდება აკადემიური თავისუფლება, როდესაც მას კვლევის განხორციელებაში ხელს უშლი. უნივერსიტეტში არც ერთ პროფესორს არ ეზღუდება არქივში ან ბიბლიოთეკაში წასვლა. ასევე აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ დაწესებული რეგულაციები მათ ნამდვილად არ უზღუდავს უფლებას, მონაწილეობა მიიღოს ნებისმიერ სამეცნიერო კონფერენციაში. მათ ეძლევათ შესაბამისი სამეცნიერო მივლინება.
გარდა სალექციო საათებისა, პროფესორი ვალდებულია, კვირაში ჩაატაროს სტუდენტებისატვის საკონსულტაციო 2 საათი. პროფესორი კვირასი უნდა იყოს სამი დღე. ის ვალდებულია 6 ან 8 საათი ჩაატაროს. ის სამ საგანს მაინც კითხულობს. ასე რომ პროფესორს ისედაც უწევს უნივერსიტეტში ყოფნა დროის იმ მონაკვეთში, რომელიც დაწესებულია“, – განმარტავს ავთანდილ ღელაღუტაშვილი.
თესაუს იურიდიული სამსახურის უფროსი ჯუმბერ მაილაშვილი აღნიშნავს, რომ პროფესორებისათვის ახალი რეგულაციების დაწესებით უმაღლესი განათლების შესახებ კანონი არ ირღვევა.
მაილაშვილის განმარტებით, უმაღლესი განათლების შესახებ კანონის 21-ე მუხლის მიხედვით აკადემიური საბჭო ადგენს აკადემიური პერსონალის სამსახურში მიღების ერთიან წესს, შრომის ანაზღაურების ოდენობასა და პირობებს და დასამტკიცებლად წარუდგენს წარმომადგენლობით საბჭოს.
თესაუს იურიდიული სამსახურის უფროსის განცხადებითვე, პროფესორებს, აკადემიური თანამდებობების დაკავებამდე, ახალი რეგულაციის დაწესების შესახებ თავიდანვე ჰქონდათ ინფორმაცია.
„პროფესორს ამ საათობრივ ღეჯიმში, რომელიც დაწესებულია უნივერსიტეტში, მაინც უწევს ყოფნა. 37-ე მუხლი მუხლი კი, რომელიც გულისხმობს, რომ აკადემიურ პერსონალს უფლება აქვს, ჩარევის გარეშე განახორციელოს სწავლება, კვლევა, შემოქმედებითი საქმიანობა და სამეცნიერო ნაშრომების გამოქვეყნება. ეს ნიშნავს იმას, რომ არავის აქვს უფლება ჩაერიოს სწავლების შინაარსობრივ ნაწილში. ეს სულაც არ გულისხმობს იმას, რომ უნივერსიტეტში პროფესორის შრომითი გრაფიკის განსაზღვრა არ შეუძლია უმაღლესი სასწავლო დაწესებულების შესაბამის ორგანოს”, – განმარტავს ჯუმბერ მაილაშვილი.
თესაუს სამეცნიერო განყოფილების ხელმძღვანელმა პროფესორმა ქეთევან გიგაშვილმა ოფიციალური წერილით უკვე მიმართა განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, შოთა რუსთაველის სამეცნიერო ფონდს, პარლამენტის განათლების კომიტეტს და მათგან საკითხის შესწავლა მოითხოვა. ჯერჯერობით ქეთევან გიგაშვილს უწყებებისგან ოფიციალური პასუხი არ მიუღია.