რა არის მუნი – გადადის მჭიდრო ხანგრძლივი კონტაქტით კანით კანზე

რა არის მუნი

მუნი — ადამიანის კანის პარაზიტული დაავადებაა, რომელსაც იწვევს ტკიპა Sarcoptes scabiei var. hominis.
ახლა დეტალურად:

გამომწვევი

ტკიპა, უმეტესად ქალი, იჭრება კანში, იქ აკეთებს ხვრელებს („გასავლებს“) და დებს კვერც­ხლებს.

ამის შედეგად ორგანიზმში იწყება ალერგიული რეაქცია — გაჩნდება ძლიერი ქავილი და გამონაყარი.

გადაცემის გზები

უშუალო კანით-კანის კონტაქტით — ყველაზე ხშირია.

არაპირდაპირი გზით: ზოგჯერ შესაძლებელია გადაცემა თეთრეულით, ტანსაცმლით, საწოლით, ნივთებით, რომელთაც ინფიცირებული ადამიანი შეეხო.

სქესობრივი კონტაქტიც არის შესაძლებელი გადაცემის გზად.

სიმპტომები

ქავილი — განსაკუთრებით ღამით ან თბილ გარემოში ძლიერდება.

გამონაყარი: წვრილი წითელი კვანძები, ბუშტუკები, სწრაფად შესაძლოა გაჩნდეს ნაკაწრები.

„გასავლები“ (burrows) — უჩვეულო, წესიერი ხაზები კანზე, ដែល ტკიპას მოძრაობისა და კვერცხდების კვალი ხდება.

ლოკალიზაციით ხშირად: თითებს შორის, მაჯის გარშემო, იდაყვის შიდა ზედაპირი, მკლავები, მუცელი, დუნდულოები.

საიდან გაჩნდა და როდის დაფიქსირდა საქართველოში

მუნი არის პერიოდულად გავრცელებადი დაავადება, რაც “ახალი” არ არის — ის არსებობდა დიდხანს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში.

საქართველოში ბოლო პერიოდის განმავლობაში (მაგალითად, 2025 წელში) დაფიქსირდა შემთხვევების მატება — მაგალითად ერთი სკოლის სსიპ-ს განცხადებაში იყო აღნიშნული სააპრობაციო შემთხვევები.

ზუსტი სტატისტიკა საქართველოში ოფიციალურად არ ვიპოვეთ გამოქვეყნებული, მაგრამ დერმატოლოგების თქმით სიტუაცია არის ხშირი და ყურადღების ღირსი.

როგორ დაიცვათ თავი

მოერიდეთ პირდაპირი ხანგრძლივი შეხებას ინფიცირებულ ადამიანთან, განსაკუთრებით თუ თვლით, რომ სიმპტომები აქვს.

ოჯახის წევრები ან საყოფაცხოვრებო ჯგუფი, რომელსაც ინფიცირებული ეკუთვნის — ყურადღებით უნდა იყვნენ; შესაძლოა პროფილაქტიკა სჭირდება.

თეთრეულის, ტანსაცმლის, საწოლისა და პირსახოცების დეზინფექცია: მაგალითად ცხელ წყალში დაბანა, მზეზე გაშრობა ან უთოთი გაცხელება.

ორგანიზაციებში, სკოლებში, საბავშვო ბაღებში — სველი წესით დამუშავება, ჰაერში კარგვა და ოთახების დეზინფეცია. საქართველოში სკოლის მაგალითზე გაკეთდა.

თუ დაიჯერეთ ან ხედავთ ნიშნებს — დროულად კონსულტაცია დერმატოლოგთან და მკურნალობის დაწყება. არ დატოვოთ სტატუს კვო-ში.

დასკვნა

მუნი არის გადამდები, თუმცა მკურნალებადი დაავადება. ყურადღებით უნდა ვიყოთ, განსაკუთრებით დახურული სივრცეებით, სკოლები-ბაღები, სადაც ადამიანთა კონტაქტი მაღალია. დროული რეაგირება და პროფილაქტიკა დაგვეხმარება გავრცელების შეჩერებაში.