რატომ კლავენ ადამიანებს თელავში
2015 წელს კახეთში მომხდარი 15 მკვლელობიდან 8 თელავში მოხდა. მოქალაქეები თავს დაუცველად გრძნობენ და ამბობენ, რომ დღის საათებში და განსაკუთრებით ღამით ქუჩაში მშვიდად გააადგილების ეშინიათ. შინაგან საქმეთა სამინისტრო კი კრიმინოგენული ვითარების გართულებას არ ადასტურებს.
მიმდინარე წელს თელავში უკვე ერთი ადამიანი, 50 წლამდე მეარღვნე ვეფხია გლურჯიძე ურთიერშელაპარაკების ნიადაგზე მოკლეს. გავრცელებული ინფორმაციით, მკვლელობაში ეჭვმიტანილი, რომელიც პოლიციამ მომხდარიდან რამდენიმე საათში დააკავა, გარდაცვლილის ნათესავია. ყველაზე გახმაურებული მკვლელობა კი გასული წლის ბოლოს ისევ თელავში მოხდა. ლოგიკურად ყველაზე დაცულ ადგილას, პოლიციის შენობის ეზოს ღობიდან ორ სამართალდამცავს ცეცხლი გაუხსნა სანდრო მეტრეველმა. გელა ლამაზოშვილი ადგილზევე გარდაიცვალა, ხოლო მაია ჯავახიშვილის გადარჩენას ექიმები მთელი დღის განმავლობასი ცდილობდნენ, მაგრამ უშედეგოდ. სასამართლომ კი სანდრო მეტრეველი შეურაცხადად ცნო და ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში იძულებითი მკურნალობა მიუსაჯა.
საზოგადოების ნაწილი სკეპტიკურად უყურებს სასამართლოს გადაწყვეტილებას. ქალაქში გავრცელებულია ინფორმაცია, რომ მეტრეველს დანაშაული გაუცნობიერებლად არ ჩაუდენია და პოლიციელები ე.წ. კანონიერი ქურდის სტატუსის მოპოვების მოტივით მოკლა.
„რაც სასამართლომ სანდრო მტერეველი შეურაცხადად სცნო, ბევრ ადამიანს გაუჩნდა შიშის გრძნობა. ზოგიერთები ამბობენ, რომ პოლიციელები იმიტომ მოკლა, რომ ქურდობა უნდოდაო. თელაველების ნაწილი შოშობს, რომ მკურნალობის დასრულებისა და ქალაქში შემდეგ სანდრო მეტრეველის მსხვერპლი შესაძლოა კიდევ რომელიმე თელაველი გახდეს“, – აცხადებს თელავში ერთჶერთი მცხოვრები, რომელმაც სახელისა და გვარის დაფიქსირებისაგან თავი შეიკავა.
ფსიქოლოგი ნინო გოგიჩიძე მკვლელობის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს. გოგიჩიძე ფიქრობს, რომ კონკურენციაზე ორიენტირებულ საზოგადოებაში ხშირად ადამიანი მეორე პერსონას კლავს საკუთარი ძალის დემოინსტრირების ჩვენების მიზნით. ის პიროვნების მიერ დანაშაულის ჩადენაში გარკვეულწილად საზოგადოებას აკისრებს პასუხისმგებლობას:
„სტრესული სიტუაცია არის ერთჶერთი მიზეზი, როდესაც ადამიანი გამოსავალს ვერ ხედავს. პიროვნებას ადამიანის მოშორებით ჰგონია, რომ კარგად იქნება. ეს ერთჶერთი ფორმაა, რომელიც ცნობიერების შეზღუდვას იწვევს. მეორე მიზეზი არის ის, რომ ძალის დემონსტრირება დამნაშავის ცხოვრებაში ყოველთვის იყო წარმატებული. ჰქონდა მიზნები. მაგალითად მოწონდა გოგონა, ბიჭი გალახა, გოგონა სათავისოდ გადმოიბირა. დემოკრატიული საზოგადოება ბოლომდე არ არის ფორმირებული და ავტორიტარული მმართველობის ფორმაა. იქ, სადაც კონკურენციაზე ორიენტირებული საზოგადოებაა, ყოველთვის ძალის დემონსტრირება უპირატესობის მოპოვების ერთჶერთი შესაძლებლობაა. ამ დროს ადამიანს ჰგონია, რომ მისთვის ყველაფერი დასაშვებია. ესეც შეიძლება იყოს ერთჶერთი მიზეზი, რატომაც შეიძლება ადამიანმა გადაწყვიტოს და მიმართოს ამ უკიდურეს ფორმას”.
თელავის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრის ხელმძღვანელი გახშირებული მკლელობების ერთჶერთ მთავარ მიზეზს სამართალდამცავების არაეფექტურ მუშაობას უკავშირებს. მაია ფურცხვანიძე, ასევე, საუბრობს დანაშაულის წამხალისებელთა დაუსჯელობაზე და მიიჩნევს, რომ ეს ფაქტორი კრმინოგენულ სიტუაციას გაცილებით ართულებს.
„არ შეიძლება ყველა დანაშაული ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს დავაბრალოთ და ხელი დავიბანოთ, რაც ასევე ხშირად გვესმის. რა თქმა უნდა ეს პრობლემაც არის ქვეყანაში და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ჩვენი თანამოქალაქეებისათვის არ არის სათანადო სერვისები ხელმისაწვდომი. ალბათ საზოგადოებაშიც არის პრობლემა, აგრესიაა დაგროვილი, ბევრი არარეალიზებული მოქალაქე ცხოვრობს ჩვენს ირგვლივ, რომლებიც ვერც თავად აცნობიერებენ საკუთარ პრობლემებს და არც სისტემას გააჩნია სათანადო მექანიზმები, რომ დროულდ აღკვეთოს პოტენციური დანაშაული“.
ძალოვანი სტრუქტურში კი აცხადებენ, რომ განგაშის საფუძველს არ არსებობს და ქვეყანაში დანაშაულის რიცხვი გაზრდილი არ არის. სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები კი სამართალდამცავ უწყებას თავის დამშვიდების ნაცვალდ დანაშაულის პრევენციის მიზნით ეფექტური ღონისძიებების განხორციელებისკენ მოუწოდებენ და მიიჩნევენ, რომ ამ სერიოზული პრობლემის მოგვარებაში ყველა დარგის სპეცილისტი აქტიურად უნდა ჩაერთოს.