,,საძოვარზე არც შუქია, არც ტელევიზორი, რომ გავიგო როდის მოდის არჩევნები”
იორმუღანლოელები ჩვენ გადამღებ ჯგუფთან სოფლის პრობლემებზე იწყებენ საუბარს და მთავარ საკითხად გაყიდულ საძოვრებს ასახელებენ, შემდეგ შიდა გზების მოწესრიგებაზე იწყებენ საუბარს და სოფლის სხვა საკითხებზეც ამახვილებენ ყურადღებას. ჩვენს კითხვებს კი არჩევნებზე ნაკლებ ყურადღებას უთმობენ, ვინც აქტიურად საუბრობდა სხვა საკითხებზე, გვითხრეს, რომ ქართული ნაკლებად ესმით, არჩევნებზე ვერ ისაუბრებენ და ტოვებენ სოფლის ბირჟას. ენობრივი ბარიერის გამო მოსახლეობა ვერ არკვევს როდის რა დონის არჩევნებია. „კახეთის ხმა„ ესაუბრა იორმუღანლოს, მუღანლოს, თულარის, ლამბალოსა და ქეშალოს მაცხოვრებლებს.
იორმუღანლოელი პედაგოგი ქალბატონი ბადირა ნასიმოვა ქართულად ვერ მეტყველებს, უჭირს საუბარიც. ჩვენთან ურთიერთობას რუსულ ენაზე ცდილობს, რათა საკუთარი სათქმელი ჩვენამდე მოიტანოს. მისი განცხადებით, ოჯახში მამაკაცი არ ყავს, ამიტომ არჩევნებში მონაწილეობის საკითხს თავად წყვეტს: ,,საარჩევნო უბანზე რომ მივდივარ, მიმაქვს პასპორტი, მიკეთებენ თითზე მარკირებას და ვაძლევ ხმას პროცედურების დაცვით. როცა არჩევნები მოდის, გვეუბნებიან და მივდივართ. მე დამოუკიდებელი ვარ, ვისაც მინდა ხმას მას ვაძლევ. მე სულ მარტო დავდივარ არჩევნებზე. ეხლა მართლა არ ვიცი, ვინ არიან კადიდატები და როდის ტარდება.“
აზერბაიჯანულ სოფლებში მცხოვრები მოსახლეობა ნაკლებად არის ინფორმირებული საარჩევნო უფლებებზე. იქ მისულს გრჩება შთაბეჭდილება, რომ საჭიროა საგანგებო ზომების მიღება იმისათვის, რათა მოხდეს ეთნიკური უმცირესობების სრულყოფილად ჩართვა საარჩევნო პროცესებში. მოსახლეობას ნაკლებად აინტერესებს საარჩევნო თემებზე საუბარი, თუმცა არიან გამონაკლისებიც, ვინც ჩვენთან ამ საკითხებზე საუბარი მოინდომა. ასანა აბდულაევმა იცის, რომ საქართველოს პარლამენტის შუალედური არჩევნები ტარდება, თუმცა თარიღი და კანდიდატების ვინაობა არა. აბდულაევის თქმით, ამ დრომდე სოფელში სამიდან არცერთი კანდიდატი არ მისულა და არც საარჩევნო გზავნილებზე უსაუბრია: ,,ვიცი რომ არჩევნები მოდის, ისიც ვიცი, რომ 2 ქალი კადიდატია, ერთის გვარი ვიცი, ხიდაშელი, ისიც იქიდან მახსოვს, რომ წინა დეპუტატიც ეგ გვარი იყო, მინისტრად რომ წავიდა. აქ ჯერ არ მოსულან და არ დაგვალაპარაკი არავინ. არჩევნებზე ხალხი დადის ვინც სოფელში ცხოვრობს და თუ ქართული არ იციან, ხან ნათესავი დაეხმარება, ხან სხვა არჩევანის გაკეთებაში“.
თავრიზ ნასიმოვი მწყემსია და როგორც თავად ამბობს, ნახევარ დროს მინდორსა და მთაში ატარებს. მისთვის არჩევნები მეორე ხარისხოვანია, თუმცა როგორც რესპონდენტი, ენაწყლიანი აღმოჩნდა და ქართულადაც კარგად მეტყველებდა. თავრიზი 36 წლისაა, მას არჩევნებში მონაწილეობა დღემდე არასდროს მიუღია: ,,სად მცალია არჩევნებისთვის მწყემს კაცს, სოფელში არც ვარ, სულ გარეთ ვარ გასული. საძოვარზე არც შუქია, არც ტელევიზორი, რომ გავიგო როდის მოდის არჩევნები. ცხვრებს მარტო ხომ არ დავტოვებ, რომც ვიცოდე, ვერ გამოვალ სოფელში. ეხლა არ ვიცი როდის მოდის არჩევნები. ან რა არჩვენებია, თუ მეტყვით და აქ ვიქნები, წავალ და ხმას მივცემ, წერა და კითხვა კარგად ვიცი ქართულად. არც ჩემი ცოლი დადის, რადგან მე სახლში არ ვარ, მარტოს კიდევ არ გავუშვებ. საერთოდ, სოფელში აფიშებს ხომ აკრავენ არჩევნების წინ და სურთებიდან ვიცით ვის უნდა მივცეთ ხმა, იმ სურათის ბოლოში კიდევ საარჩენო ნომერი წერია და ვიმახსოვრებთ.“
საქართველოს იურისტთა ასოციაციის წარმომადგენელის ირმა პავლიაშვილის განმარტებით, შუალედური არჩევნების დანიშვნის განმარტება ასეთია, რომ მას ნიშნავს ცესკო იმ შემხვევაში, როდესაც პარლამენტს/საკრებულოს გამოაკლდება მაჟორიტარი წევრი: ,,შუალედური არჩევნები ეს არის შესაბამის საარჩევნო ოლქში მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემით ჩატარებული არჩევნები, რომელიც ტარდება ხელისუფლების წარმომადგენლობითი ორგანოს (პარლამენტის/საკრებულოს) შემადგენლობის შესავსებად. პარლამენტის შუალედური არჩევნები იმართება აპრილში ან ოქტომბერში, თუ პარლამენტის წევრს უფლებამოსილება შეუწყდა 15 თებერვლიდან 15 ივლისამდე, შუალედური არჩევნები იმართება იმავე წლის ოქტომბერში, ხოლო თუ პარლამენტის წევრს უფლებამოსილება შეუწყდა 15 ივლისიდან 15 თებერვლამდე, მაშინ – უახლოეს აპრილში. საქართველოს პარლამენტის მორიგი არჩევნების წელს შუალედური არჩევნები არ იმართება. რაც შეეხება საკრებულოს მაჟორიტარი წევრის გამოკლების შემთხვევაში შუალედური არჩევნების ჩატარებას, იგი იმართება უახლოეს მაისში ან ოქტომბერში, იმპირობით, რომ შესაბამისი თვის ბოლომდე 60 დღე მაინც არის დარჩენილი. შუალედური არჩევნები არ ტარდება, თუ საკრებულოს უფლებამოსილების ვადის ამოწურვამდე 1 წელზე ნაკლებია დარჩენილი“.